صرفه جوئی یعنی درست مصرف کردن و نه مصرف نکردن و اسراف حرام است

آب زیر بنای سلامتی و حیات انسان است. وقتی شیر آب را در خانه باز می کنید و آب سرد و زلالی جاری می شود ، کمتر به کمبود آن فکر می کنید.متاسفانه 40 درصد از مردم دنیا از آب سالم محرومند . طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، روزانه 30 هزار نفر از مردم دنیا به علت کمبود آب سالم و بهداشتی می میرند. در واقع مثل این است که در مجاورت و همسایگی من و شما هر روز مردم یک شهر 30 هزار نفری از فقدان آب بهداشتی جان می سپارند! و برابر با آمار سازمان جهانی بهداشت 80 درصد از بیماری هایی که مردم دنیا از آن ها رنج می برند به طور مستقیم مربوط به عدم تامین آب بهداشتی و کافی است. خود ما بزرگترین دشمن خویش هستیم زیرا همین آب های موجود را نیز آلوده و غیر قابل استفاده می کنیم و یا این ماده با ارزش برای حیات را با مصرف بی رویه هدر می دهیم . این کار باعث تقسیم ناعادلانه آب برای بشر شده و هستی تعدادی از افراد بی گناه را به خطر می اندازد.

هزینه‌های بسیار زیاد تأمین، انتقال و توزیع آب، افزایش بی‌رویه و غلط مصرف آب و منابع محدود آب قابل استفاده، در آینده‌ای نزدیک، کشور را با چالش‌های جدّی مواجه می‌سازد. اگر جمعیت فعلی کشور را در حدود 70میلیون نفر در نظر بگیریم، در حال حاضر 90 تا 95 میلیارد متر مکعب از آب‌های تجدیدشوندۀ کشور مصرف می‌گردد و این در حالی‌ست که اگر جمعیت کشور در سال 1400 به 90میلیون نفر برسد، به 140میلیارد متر مکعب آب نیاز می‌باشد. در حالی که در حالت طبیعی، کل آب تجدید شونده کشور، 130میلیارد متر مکعب است و اگر همین روند مصرف آب ادامه یابد با کسری 10میلیارد متر مکعب آب روبرو خواهیم شد که تأمین این میزان آب امکان‌پذیر نخواهد بود.

چنانچه مقادیر ذکر شدۀ بالا را با توجّه به سطوح تعریف شده جهانی در خصوص میزان مصرف آب و سرانه آب هر فرد مقایسه نماییم، مشاهده می‌شود که کشور ایران با یک روند بحران شدید و مزمن آب روبرو است که پیامدهای بسیار ناگوار و مخرب آن برای نسل‌های آینده نیز به‌نحوی جدی، نگران‌کننده و جبران‌ناپذیر است. محدودیت منابع آبی کشور، استفاده نادرست از منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی، نبود مدیریت و برنامه‌ریزی اصولی و صحیح برای استفاده از مقدار آب موجود و وقوع خشکسالی‌های چند دهۀ اخیر، باعث شده است که مشکلات و دشواری‌های بسیاری برای کشور ایجاد شود. مشکلاتی که در صورت استفادۀ ناصحیح از منابع آبی، روزبه‌روز بر تعدادشان افزوده می‌شود. این درحالی‌ست که می‌توان با رعایت نمودن یکسری کارهای ساده، از بسیاری از این مشکلاتِ ناشی از کم‌آبی در آینده جلوگیری نمود. شایان ذکر است که ارقام ارائه شده در خصوص میزان آب ذخیره شده بر اثر صرفه‌جویی در راه‌کارهای پیشنهادی، حاصل بررسی‌های چندین ساله در کشورهای توسعه‌یافته در زمینه صرفه‌جویی آب می باشد.

راه‌کارهای پیشنهادی برای صرفه‌جویی در مصرف آب
-سعی کنید هر روز در جهت صرفه‌جویی آب، یک کار مثبت انجام دهید. نگران نباشید از این که برخی روش‌ها در نظر شما کوچک و ناچیز به نظر می‌آید، به همۀ آشنایان، دوستان، همسایگان و همکاران محل کارتان یادآوری کنید در صرفه‌جویی آب بکوشند!
-در خانواده خود، فعالیت‌هایی را که نگهداری و صرفه‌جویی هر چه بیشتر از آب را موجب می‌شوند، مورد تشویق قرار دهید.
-به فرزنـدان خود آموزش دهید که لازم است از آب حفاظت نموده و در مصرف آن صرفه‌جویی کنند. حتی الامکان از خرید اسباب‌بازی‌هایی که به آب و یا جریان ثابت آب نیاز دارند خودداری نمایید.
-هر جا صحنه‌های هدر رفتن آب مانند لوله‌های شکسته آب، آب نماهای خراب، منابع آبی دارای نشت که به حال خود رها شده اند و... می بینید بلافاصله به شرکت آب و فاضلاب آن منطقه و مسئولان مربوطه گزارش دهید تا رسیدگی‌های لازم انجام شود.
 -وقتی در جایی غیر از منزل خود مانند هتل ها، اماکن اداری، مؤسسات آموزشی و... اقامت دارید، به صرف این که قبض آب را شخص دیگری پرداخت می کند، آب را اسراف نکنید.
 -حتما لوله ها و شیرهای منزلتان را بررسی نمایید تا هیچ گونه نشتی آب نداشته باشد، زیرا در بسیاری از منـازل ممکن است نشتی آب پنهـان وجود داشته باشد. می گویید چگونـه؟ بسیار ساده است. برای این کار می‌توانید پس از یک دوره 2 ساعته که آبی مصرف نکرده اید، کنتور آب منزل خود را بررسی نمایید، اگر از آخرین رقم مصرفی آب، مقدار بیشتری را نشان می دهد، در جایی از ساختمان منزلتان نشتی آب وجود دارد.
-همواره شیرهای آب، لوله ها و اتصالات آن ها را کنترل کنید تا چکه نکند. این کار باعث ذخیره 80 لیتر آب در هفته می شود.
-لوله های آب منزل خود را عایق کنید. به این صورت هنگام نیاز به آب گرم، زودتر به آن دسترسی خواهید داشت.
-هنگامی که می خواهید دمای آب را تنظیم کنید این تنطیم دمای آب را به وسیله کم کردن جریان آب سرد یا گرم انجام دهید نه با زیاد کردن جریان آب سرد یا گرم!
-همیشه به جای این که موقع نوشیدن آب، شیر را باز کنید، یک بطری آب سرد از قبل در یخچال خود داشته باشید و از آن استفاده کنید. این کار باعث ذخیره 800 تا 1200 لیتر آب در ماه می شود.
- هنگامی که شیر آب را باز می کنید و منتظر هستید آب گرم در لوله جریان یابد، مقدار آب سردی را که از لوله می رود در ظرفی بریزید تا بعدا از آن در مصارف دیگر استفاده نمایید. این کار بین 400 تا 1200 لیتر آب را در ماه ذخیره می کند.
-این مورد خیلی گفته شده اما این‌جا باز هم تاکید می‌کنیم؛ هنگامی که مسواک می زنید شیر آب را ببندید. این روش 12 لیترآب در روز را ذخیره می‌کند. باور کنید با یک لیوان آب هم می‌توان مسواک زد!
-به جای این که آب را روی تیغه اصلاح (خودتراش) خود سرازیر کنید، تیغه اصلاح خود را با مقدار کم آب بشویید یا آن را درون یک ظرف کوچک آب تمیز نمایید.
-مدت دوش گرفتن خود را کوتاه کنید. با هر دقیقـه دوش گرفتن، بین 20 تا 40 لیتر آب مصرف می‌شود بنابراین کاهش مدت دوش گرفتن حتی به مدت 2 دقیقه می تواند 2800 لیتر در ماه آب را ذخیره کند.
 -در حمام از سر دوش هایی استفاده کنید که آب را کم، آهسته و به صورت منظم جاری می کنند. این روش بین 2000 تا 3200 لیتر آب را در ماه ذخیره می کند.
-این مورد هم بسیار حساس و کاربردی است! در هنگام شستن ظرف ها، ابتدا ظرف مناسبی را تا نیمه پر از محلول آب و مایع ظرف شویی کنید و ظرف ها را در آن بشویید و سپس زیر جریان کم آب، آبکشی نمایید.
 -هنگام شستن ظرف ها به جای این که شیر آب را کاملا بر روی ظرف ها باز کنید از جریان کم آب برای شستشوی آن ها استفاده نمایید و برای خیساندن ظروف موقع شستشو با یک آب پاش کوچک آن ها را بخیسانید. این روش باعث ذخیره آب بین 800 تا 2000 لیتر در ماه می شود.
 -هنگام شست‌وشوی ظرف‌ها، از حداقل مواد شوینده ممکن استفاده نمایید تا هنگام آبکشی ظرف ها آب کمتری مصرف شود. این روش باعث ذخیره آب بین 200 تا 600 لیتر در ماه می شود.
-برای شستن میوه و سبزی، ابتدا ظرف مناسبی را تا نیمه از آب و ماده ضد عفونی پر نموده و سپس سبزی و میوه را در آن خیسانده و پس از مدت زمان مورد نظر برای ضدعفونی، زیر جریان کم آب، سبزی و میوه را آبکشی نمایید.
-فقط در صورتی از ماشین لباسشویی یا ظرفشویی استفاده نمایید که ظرفیت آن ها کاملا پر شده باشند. این کار باعث ذخیره 300 تا 800 لیتر آب در هفته می شود.
- برای تمیز کردن پیاده روها و جلوی درب منزل خود از آب لوله کشی استفاده نکنید. باور کنید با جارو هم می‌توان جلوی در خانه را تمیز کرد!
 -برای شستن اتومبیل به جای آبیاری ماشین با شلنگ آب می‌توان از یک سطل آب استفاده کرد. یک‌بار امتحانش اصلا ضرر ندارد.
-کولرهای آبی را هر چند وقت یک بـار بازدیـد نموده و در صـورت اتـلاف آب، از شیرهای شنـاور با دوام و محکم استفاده نمایید.
-بر روی کولرهای آبی از سایه‌بان استفاده نمایید. این کار درصد زیادی از آب مصرفی را کاهش داده و دمای محیط کولر را خنک‌تر می کند.
-سعی کنید غذاهای منجمد درون فریزر خود را بدون استفاده از آب، از حالت انجماد خارج کنید یا این که یک شب قبل از مصرف، مواد غذایی را از فریزر بیرون آورده و در طبقات یخچال قرار دهید. این کـار باعـث ذخیـره آب بیـن 200 تا 600 لیـتر آب در ماه می شود.
-سعی کنید بیشتر درختان و گیاهان بومی و مقاوم در برابر کم آبی را در فضاهای سبز بکارید.
 -حتی المقدور برای پوشش و زیبایی فضـای سبـز از چمـن استفاده نکنید و در صورت استفاده، چمن ها را بیش از اندازه کود ندهید، زیرا این مسئله باعث می شود هنگام آبیاری، چمن آب بیشتری مصرف کند. بیشتر از کودهایی استفاده کنید که شامل ترکیبات نیتروژن باشند تا رها سازی آب در داخل خاک به آهستگی صورت گیرد.
-گیاهان باغچه را صبح زود یا هنگام غروب آبیاری کنید. مخصوصا وقتی هوا گرم و تبخیر آب بیشتر است یا در روزهایی که باد می‌وزد از آبیاری آن‌ها پرهیز نمایید.
-به منظور تبخیر کندتر آب، در قسمت های خشک باغ ها از کاه و برگ های تر و تازه استفاده کنید. این کار باعث ذخیره 4000 لیتر آب در ماه می شود.
- از نصب آب نماهای تزئینی خودداری نمایید مگر در صورتی که برای آن ها از آب در گردش استفاده نمایید.

- در مصرف آب تصفیه شده ، صرفه جویی نمایید که سایر هموطنان ما نیز بتوانند از آن استفاده نمایند زیرا مصرف بی رویه آب نه تنها بحران کم آبی را تشدید می کند ، بلکه موجب تولید فاضلاب بیشتری شده و مشکلات زیست محیطی و اقتصادی فراوانی را در دفع بهداشتی آن به وجود می آورد.

- هیچ آبی را مصرف نکنید مگر به پاکیزه و بهداشتی بودن آن اطمینان داشته باشید.

- از آلوده نمودن آب رودخانه ها و سایر آب های سطحی به هر طریق ممکن بپرهیزید و به هیچ عنوان زباله و یا فاضلاب را به داخل آب ها نریزید.

- از آب رودخانه ها برای آشامیدن استفاده نکنید و در صورت نیاز آن را بجوشانید.

- به جای استفاده از کودهای شیمیایی بهتر است از کودهای طبیعی ضد عفونی شده استفاده نمایید.
میدانید که تنها با چند حرکت مچ دست خود میتوانید ۲۵ تا ۶۰ درصد آب و ۵۰ درصد از انرژیی که برای حمام و شستشوی خود و خانواده مصرف میکنید، را ذخیره کنید؟چگونه؟ کافی است که یک دوش پر فشار در حمام نصب کنید، این سر دوشها خروج آب را تا ۱۱ لیتر در دقیقه کاهش میدهند. این دوشها نسبت به فایده فراوانشان، قیمت چندان گرانی ندارند و شما میتوانید یکی از آنها را با قسمت سر دوش فعلی حمام خود عوض کنید. به دهها لیتر آبی که هدر میرود، انرژیی که برای گرم کردن آن صرف میشود و پولی که باید بابت هردو اینها بپردازید، فکر کنید.این دوشها، با وجود خروجی کمتر آب، با وارد کردن هوا در آب، از فشار بالایی برخوردارند و فشار آنها در بعضی مدلها قابل تنظیم است.

۱) اگر از مقدار و سرعت جریان آب دوش حمام خود بی خبرید، کافی است یک سطل که از گنجایش آن باخبر هستید را زیر شیر حمام گذاشته و ببینید پر شدن آن چقدر زمان میبرد. اگر پر شدن سطل ۵ لیتری، کمتر از ۲۰ ثانیه طول بکشد، یک راست عازم خرید سر دوشی جدید شوید.

۲) شیرهای آب را نیز به روز کنید. درحالی که مشغول خرید لوازم لوله کشی هستید، سرشیرهایی که خاصیتی مشابه دوش مذکور دارند تهیه کنید و به سر شیرهای خانه ببندید.

۳) برای انجام دادن آن دسته از امور آشپزخانه که نیازمند باز گذاشتن شیر آب هستند، آب را به صورت قطره ای باز بگذارید و شیر را تا آخرین حد آن باز نکنید. جریان آب را به باریکی یک نی نوشیدنی نگه دارید و در هر دقیقه ۵ لیتر آب صرفه جویی کنید.

۴) شیر آب را ببندید. هنگام مسواک زدن دندانها، آب را دو دقیقه تمام باز نگذارید، مسواک زدن دو دقیقه طول میکشد، نه؟ و ۱۱ لیتر آب را به هدر میدهد.

۵) برای هر ...کوچکی، سیفون نکشید! هربار فراموش کردن کشیدن سیفون ۲۰ لیتر آب ذخیره میکند.

۶) از تنظیمات صحیح استفاده کنید. ماشین لباسشویی و ظرفشویی را متناسب با مقدار بار آن تنظیم کنید.

۷) سرعت دوش گرفتن خود را افزایش دهید. تا حد امکان از وان استفاده نکنید.

۸) جلوی چکه کردن شیرهای آب را بگیرید. شیری که چکه میکند در سال ۱۱,۸۹۳ لیتر آب به هدر میدهد. اگر از خواندن این عدد بیهوش نشده اید، سریع برای تعمیر شیر-یعنی یک تعویض واشر ۵۰ تومانی) اقدام کنید.

۹) ماشین ظرفشویی و لباسشویی را فقط در زمانی که کاملا پر هستند، روشن کنید.

۱۰) سیفون را چک کنید. کمی رنگ خوراکی داخل محفظه سیفون بریزید، اگر رنگ به داخل کاسه توالت هم وارد شد، بدانید که محفظه نشتی دارد و تا روزی ۸۸۰ لیتر آب به هدر میدهد.

۱۱) هنگام صابون زدن به صورت و سپس تراشیدن ریش، شیر آب را باز نگذارید. برای شستن کف از روی تیغ در حین تراشیدن ریش، میتوانید مانند پدر و پدربزرگ خود از یک کاسه آب جوش استفاده کنید.

۱۲) باغچه را صبح زود و قبل از اینکه خورشید آب را بخار کند، آبیاری کنید.

۱۳) بیش از حد به باغچه آب ندهید. آیا واقعا آب پاشی روزانه لازم است؟ یک زمین چمن معمولی با گل و گیاه عادی، هفته ای یک مرتبه و به مدت یک ساعت به آبیاری نیاز دارد، مگر اینکه هوا بسیار گرم و گیاهان از نوع خاصی باشند که به آبیاری روزانه نیاز داشته باشند.

۱۴) اتوموبیل خود را با کارواش ببرید. کارواشهای حرفه ای با وسایل مخصوص حدود ۴۴۰ لیتر آب کمتر از زمانی که خودتان خودرو را میشویید، آب مصرف میکنند. گاهی تنبلی میتواند در حفظ محیط زیست بسیار موثر باشد.

واقعیت این است که بدون شناخت و توجه به نقش، اهمیت، خواست و فرهنگ بخشهای کوچک یا بزرگ جوامع مصرف کننده، به ویژه مصرف کنندگان عمده، تلاش برای اعمال حاکمیت و ایجاد سازه های بزرگ تأمین، ذخیره، انتقال، توزیع، بازچرخانی، دفع مازاد و استفاده مجدد از آب اثر کمی خواهد داشت.جامعه مصرف کننده به ویژه مصرف کنندگان عمده بایستی ارزش واقعی آبهای تأمین شده و اهمیت حفاظت و نگهداری و مصرف بهینه آنها را بیش از پیش شناخته و مورد توجه قراردهند تا هر یک به سهم خود، تحقق اهداف صرفه جویی، را دنبال نمایند.بخش کشاورزی کلیدی ترین و مؤثرترین بخش فعالیت های معیشتی، غذایی، بهداشتی، صنعتی، تجاری، حمل و نقل و... و نیز امور اجتماعی کشور است که پیوندهای تاریخی، عرفی و اجتماعی محکمی با بخش آب دارد. از طرف دیگر با کشاورزان و تولیدکنندگان و روستانشینان نیز ارتباطات مستحکمی دارند. که این روابط را می توان بین بهره برداران و شاغلان بخش کشاورزی و نوع استحصال منابع آب آنان نیز تعریف نمود.
و در پایان بدانیم که باید بصورت جدی و از همین امروز به فکر صرفه‌جویی در مصرف آب باشیم و هر روز از خود بپرسیم که امرور چه میزان آب صرفه‌جویی کرده‌ایم؟ همچنین لازم است همۀ مردم کشور به این واقعیت آگاهی کامل پیدا نمایند که فراوانی آب یک توهم و کمبود آن جدی و خطر آفرین است و بدانیم که فرزنـدان ما متعلـق به زمان آینده هستند و در آن زمان به همۀ امکانات زندگی جهت ادامه حیات نیاز دارند.پس اگر در حال حاضر دلمان به حال نسل خودمان نمی سوزد، لااقل با صرفه‌جویی و حفاظت همه جانبه از آب، این مهم ترین و اصلی ترین امکان ادامه حیات را لااقل برای فرزندانمان باقی بگذاریم.لذا با توجه به مطالب گفته شده لازم است تک تک افـراد کشـور نسبت به صرفه‌جویی و حفاظت هر چه بیشتر از این موهبت با ارزش الهی، شکرگزار عملی این نعمت بی‌همتای خداوند سبحان بوده و بیاد داشته باشیم:
شکر نعمـت نعمتت افزون کند
کفـر، نعمت از کفت بیرون کند